Balgam neden olur, balgam akciğerlere trake borusuyla devamında salgılanan bir salgıdır. Mukus olarak da bilinir. Trake borusuna kaçmış olan toz gibi maddeleri kendine yapıştırmak ve dışarıya atabilmek için oluşur. Trakede iki farklı hücre bulunur. Bunlardan biri olan goblet hücresinde bu salgı meydana gelir. Goblet hücrelerinin yanında bulunan silia adı verilen tüycüklerin olduğu hücreler, tek yönde hareket edip salgıyı dışarıya atar. Genelde yapısı sudan oluşur ve saydam renklidir. Bazı durumlarda balgam iltihaplı bir hal almaktadır. Bronşial astım, bronşit gibi durumları kapsayan bu halde yoğunluğu artarak, renginin de koyulaştığı görülür. Mukusun yoğunlaştığı dönemlerde, silialar bunu dışarıya atmakta yetersiz kalır. Balgam çıkarmada sorun oluştuğunda, öksürük meydana gelerek, balgam dışarıya atılmaya çalışılır. Bu durumda alınacak ilaçlarla balgamın yoğunluğu azaltılmaya çalışılır. Bol miktarda içilecek suda balgamın yoğunluğunu azaltacaktır.
Balgam türleri nedir?
Sümüksü balgam: Pelte şeklinde, berrak ve üzeri köpüklüdür. Müzmin bronşit iltihaba neden olmadığında görülen balgam türüdür.
Cerahatli ve sümüksü balgam: Balgamın sümüksü yapı ve cerahatten oluşur. Rengi bulanıktır. En sık görülen balgam türüdür. Bu durum bronşitin mikrop aldığı ve tedaviye ihtiyaç olduğunu gösterir.
Cerahatli balgam: Balgamın tamamına yakını cerahatten oluşur. Mikrobun türüne göre rengi, sarı ya da yeşil olur. Bronş genişlemesinde, zatürre, verem ve müzmin bronşitte bu tür balgam görülür. Bazı durumlarda yapışkan balgam görülebilir. Bu halde göğüste dolgunluk hissi vardır. Astım hastalarında bu tür balgam görülmektedir. Bronşitte köpüklü ve yumuşak, zatürre 'de koyu renk, bazı yerler kanlıdır.
Kanlı balgam: Akciğer kanserinde, veremde, boğmaca ve bronşitte kanlı balgam görülür. Pembe, sulu ve köpüklü balgamla birlikte nefes almakta zorluk varsa akciğerlerde su toplanması, kalp hastalıkları, fazla miktarda balgam gelmesi veremi ya da bronş genişlemesini düşündürmelidir.
Siyah ya da gri balgam: Kirli havayı soluyanlarda görülen balgam türüdür.
Yalancı balgam: Boğaz, burun, mide ve sinüslerden gelen sümük, kan ve cerahat balgamla karıştırılabilir. Balgam sadece öksürükle birlikte akciğerlerden ve bronşlardan gelebilir.
Balgam yoğunluğunu azaltmaya yarayan ilaçların özelliği nedir?
Burada kullanılan ilaçların etken maddesi asetil sistein'dir. Bu ilaçlar suya atılarak köpürtülür ve içilir. Bazıları ise toz halinde bulunur. Bunlar yine suda çözdürülerek içilir. İlaçların en önemli özelliği mukolitik olmasıdır. Yani balgamın akışkanlığını sağlamaya yarar. İkinci özellikleri ekspektoran olmalarıdır. Bu özellik siliaların etkinliğini arttırmaktadır. Üçüncü özellikleri antioksidan yapıda olmalarıdır. Bu özellik vücuda giren zararlı radikalleri yakalayarak, etkisiz hale getirir. İlaçların son özelliği etken madde olan asetil sistenin vücuda girdiğinde gluatyona dönüşmesidir. Bu sayede ilaçlar, vücudu koruyacak etkiye sahip olurlar. Buna sitoprotekfit özelliği denmektedir.
